Thứ Năm, 20 Tháng Ba 2025 / Published in Tin tức

NGÀY XUÂN PHÂN TẠI NHẬT BẢN

Xuân phân là một ngày lễ đặc biệt trong năm của Nhật Bản, gắn liền với sự chuyển mình của thiên nhiên. Đây không chỉ là thời điểm báo hiệu mùa xuân tràn về mà còn ẩn chứa nhiều phong tục thú vị mà có thể bạn chưa từng biết đến.

春分ー Xuân phân là gì?

……Xuân phân là một trong 24 tiết khí (二十四節気－にじゅうしせっき), tức là hệ thống chia một năm thành 24 phần dựa trên chuyển động của mặt trời. Đây là tiết khí thứ 4 tính từ Lập xuân. Vào ngày Xuân phân, độ dài của ban ngày và ban đêm gần như bằng nhau, đánh dấu thời điểm chuyển giao khi ban ngày dần dài hơn. Ngày này đánh dấu thời điểm mà ban ngày bắt đầu dài hơn ban đêm, báo hiệu mùa xuân thực sự đã đến.

……Tên gọi “Xuân phân” có nguồn gốc từ 春季皇霊祭（しゅんきこうれいさい）, một nghi lễ cung đình quan trọng của Hoàng gia Nhật Bản nhằm tưởng nhớ các vị thiên hoàng và hoàng tộc qua các thời đại. Hiện nay, đây vẫn là một trong những lễ nghi hoàng gia có sự tham dự của nhiều thành viên trong Hoàng thất Nhật Bản.

Nguồn gốc ngày Xuân phân (春分の日)

……Ngày Xuân phân là một trong những ngày lễ quốc gia của Nhật Bản, được chính thức quy định theo luật vào năm 1948. Đây là ngày nhằm “Tôn vinh thiên nhiên và trân trọng muôn loài”. Vậy tại sao ngày Xuân phân lại trở thành một ngày lễ quốc gia?

……Điều này bắt nguồn từ truyền thống lâu đời của Nhật Bản, khi mà 春季皇霊祭（しゅんきこうれいさい）được tổ chức vào ngày Xuân phân và 秋季皇霊祭（しゅうきこうれいさい）diễn ra vào ngày Thu phân. Đây là những nghi lễ cung đình quan trọng để tưởng nhớ tổ tiên hoàng tộc.

……Ngày này không cố định, thường rơi vào ngày 20 hoặc 21 tháng 3. Riêng năm 2025, Xuân phân sẽ diễn ra vào ngày 20/3.

Ý nghĩa như thế nào đối với người Nhật?

• Ngày tôn vinh thiên nhiên và sự sống

……Ngày Xuân phân mang ý nghĩa “Tôn vinh thiên nhiên, trân trọng muôn loài”. Đây là thời điểm chuyển giao từ mùa đông sang mùa xuân, khi con người có thể cảm nhận rõ hơi ấm và sức sống của thiên nhiên. Vì thế, ngày này còn mang ý nghĩa khuyến khích con người dành thời gian tiếp xúc với thiên nhiên, trân trọng những điều kỳ diệu của vạn vật xung quanh.

……Ngoài ra, theo lịch Nhị thập tứ tiết khí (二十四節気), hệ thống lịch cổ đại của Trung Quốc và Nhật Bản, các tiết khí được sinh ra nhằm hỗ trợ con người xác định được mùa màng, điều chỉnh hoạt động nông nghiệp. Vì vậy, nhiều nơi ở Nhật Bản vẫn xem ngày Xuân phân là dấu mốc để bắt đầu các hoạt động sản xuất nông nghiệp, chuẩn bị cho một vụ mùa mới.

Nguồn: https://web.hh-online.jp/hankyu-food/blog/lifestyle/detail/001354.html

• Ngày tưởng nhớ tổ tiên

……Xuân phân còn được biết đến là ngày tưởng nhớ tổ tiên, thăm viếng mộ phần, vì ngày này trùng vào ngày giữa (中日－ちゅうにち) của tiết Higan (彼岸－ひがん) – tiết Thanh minh ở Nhật.

……Tiết Higan kéo dài 7 ngày, bao gồm 3 ngày trước Xuân phân, Xuân phân, và 3 ngày sau Xuân phân. Theo tín ngưỡng Phật giáo, đây là thời điểm mà thế giới người sống và thế giới người đã khuất gần nhau nhất. Vì vậy, nhiều gia đình đi tảo mộ, dâng lễ tại bàn thờ gia tiên, và các ngôi chùa thường tổ chức lễ 彼岸会 (ひがんえ) để cầu siêu cho những người đã khuất.

Những hoạt động thường diễn ra vào ngày Xuân phân

• Viếng mộ tổ tiên

……Tiết Higan mùa xuân là dịp để tưởng nhớ tổ tiên và bày tỏ lòng biết ơn. Phong tục này có nguồn gốc từ quan niệm về cõi Cực Lạc trong Phật giáo.

……Theo Phật giáo, cõi Cực Lạc (nơi có Phật A Di Đà) nằm về phía Tây. Ngày Xuân phân là lúc mặt trời lặn đúng hướng Tây, vì thế người ta tin rằng đây là dịp thuận lợi để kết nối với tổ tiên và người đã khuất. Từ đó, tập tục đi viếng mộ vào dịp này ra đời.

Nguồn: https://kurahiro.tepco.co.jp/media/life/8825/index.html

• Đi dạo tận hưởng không khí mùa xuân đến

……Xuân phân đánh dấu thời điểm ngày và đêm dài gần như bằng nhau, đồng thời tiết trời ấm áp hơn, thích hợp để tận hưởng không khí ngoài trời. Vào thời điểm này, hoa cải vàng, hoa bồ công anh và hoa anh đào có thể bắt đầu nở ở một số vùng và bạn có thể lên kế hoạch để đi ngắm hoa mùa xuân.

……Ngoài ra, nếu bạn đi tảo mộ, hãy thử đi bộ một đoạn trên đường đến nghĩa trang. Việc này không chỉ giúp bạn thư giãn tinh thần mà còn là cơ hội để cảm nhận sự thay đổi của thiên nhiên khi mùa xuân về.

Những món ăn truyền thống trong ngày Xuân phân

• 牡丹餅（ぼたもち）

Nguồn: https://web.hh-online.jp/hankyu-food/blog/lifestyle/detail/001354.html

……Vào Xuân phân, người Nhật ăn 牡丹餅（ぼたもち）, còn vào Thu phân, họ ăn 御萩（おはぎ）. Hai món này thực chất giống nhau, chỉ khác về tên gọi.

……牡丹餅 lấy tên từ hoa mẫu đơn (牡丹) – loài hoa nở vào mùa xuân.

……御萩 lấy tên từ hoa cỏ hagi (萩) – loài hoa đặc trưng của mùa thu.

……Ngoài ra, nhân đậu đỏ của 牡丹餅 chứa màu đỏ vốn được tin là có tác dụng xua đuổi tà ma. Theo thuyết Ngũ hành từ Trung Quốc, đậu đỏ thuộc hành “Hỏa”, tượng trưng cho niềm vui và sự bảo vệ khỏi điều xấu. Vì vậy, 牡丹餅 trở thành món ăn may mắn trong ngày Xuân phân.

• お赤飯（おせきはん）

Nguồn: https://kurahiro.tepco.co.jp/media/life/8825/index.html

……お赤飯 là món cơm nếp nấu với đậu đỏ, thường xuất hiện trong các dịp lễ hội và sự kiện trọng đại. Ngoài ý nghĩa mừng mùa mới, cơm đậu đỏ còn tượng trưng cho sự sung túc, sức khỏe và xua đuổi điều không may.

• 彼岸そば（ひがんそば）hay 彼岸うどん（ひがんうどん）

Nguồn: https://kurahiro.tepco.co.jp/media/life/8825/index.html

……Xuân phân đánh dấu sự thay đổi thời tiết, dễ khiến cơ thể mệt mỏi. Do đó, nhiều người chọn ăn mì soba hoặc udon, vì đây là những món dễ tiêu hóa, giúp dạ dày hoạt động tốt hơn.

……彼岸そば được cho là có tác dụng thanh lọc ngũ tạng.

……彼岸うどん còn được gọi là 「運どん－うんどん」do âm thanh của nước sôi khi luộc mì nghe giống tiếng lái xe (運動する音－うんどうするおと）. Vì thế, món ăn này mang nghĩa mang lại may mắn（運）từ tổ tiên.

……Vì vậy, mì soba và udon trở thành món ăn phổ biến trong dịp này.

• つくし

Nguồn: https://macaro-ni.jp/51569

……つくし là một loại rau dại mùa xuân, xuất hiện từ đầu tháng 3 đến giữa tháng 4, có vị hơi đắng và thường được chế biến thành món kho hoặc om. Ngoài ra, loại rau này còn chứa nhiều vitamin, khoáng chất và kali, có tác dụng chống lão hóa và làm đẹp da.

• 八朔（はっさく）

Nguồn: https://buntan.com/c/hassaku

……八朔 là một loại quýt đặc biệt của Nhật Bản, có vị chua ngọt nhẹ và kết cấu giòn. Quả này được thu hoạch vào khoảng từ tháng 12 đến tháng 2, nhưng phải để 1 – 2 tháng trước khi ăn để giảm bớt vị chua, nên tháng 2, 3 là thời điểm lý tưởng để thưởng thức.

……八朔 chứa nhiều vitamin C, naringin, niacin và chất xơ, giúp tăng cường miễn dịch, giảm mệt mỏi và làm đẹp da.

• Cá tráp – 真鯛（まだい）

Nguồn: https://kurahiro.tepco.co.jp/media/food/23064/index.html

……Nhắc đến những thực phẩm mang ý nghĩa may mắn, có lẽ cá tráp là cái tên đầu tiên xuất hiện trong suy nghĩ của nhiều người. Do cách phát âm giống với めでたい nghĩa là “đáng mừng”, cá tráp thường được dùng trong các bữa ăn mừng và lễ hội.

……Ngoài ra, thời điểm trước mùa sinh sản của cá tráp rơi vào mùa xuân, trùng với mùa hoa anh đào nở rộ. Chính vì vậy, cá tráp trong thời gian này còn được gọi là 桜鯛（さくらたい）.

……Ngày Xuân phân không chỉ đánh dấu thời điểm giao mùa, đây còn là dịp để con người thể hiện lòng biết ơn đối với thiên nhiên, cầu chúc cho mùa màng bội thu và tưởng nhớ tổ tiên.

……Dù bận rộn đến đâu, việc dành chút thời gian để đi dạo, tận hưởng không khí mùa xuân hay đơn giản là thắp một nén hương tưởng nhớ người đã khuất cũng giúp ta kết nối với những giá trị truyền thống.

Đừng quên theo dõi Nhật ngữ SHIN để biết thêm thật nhiều thông tin về Nhật Bản bạn nhé!

TÀI LIỆU THAM KHẢO

https://hoiclue.jp/2119.html

https://web.hh-online.jp/hankyu-food/blog/lifestyle/detail/001354.html

https://kurahiro.tepco.co.jp/media/life/8825/index.html

————————————–

TRUNG TÂM NHẬT NGỮ SHIN

Hotline: 0799 666 493