Ngày Thu Phân là một ngày lễ quốc gia của Nhật Bản, năm nay rơi vào ngày 23 tháng 9. Đây không chỉ là ngày đánh dấu sự chuyển giao của các mùa, mà còn là ngày để tỏ lòng thành kính với cha mẹ, ông bà và các thành viên đã khuất trong gia đình. Nếu lễ Obon được xem là ngày để đón các linh hồn tổ tiên thăm chúng ta, thì Ngày Thu Phân chính là ngày để con cháu đi thăm viếng ngược lại mộ phần của tổ tiên.
Trong bài viết này, hãy cùng SHIN tìm hiểu về ngày lễ quốc gia đầy ý nghĩa của Nhật Bản nhé.
https://media.jreast.co.jp/articles/3276
Thu Phân là gì
Thu phân (秋分ーしゅうぶん) đánh dấu thời điểm Mặt Trời nằm ngay trên đường xích đạo của Trái Đất, khiến ngày và đêm có độ dài gần bằng nhau. Hiện tượng này xảy ra hai lần một năm, ở cả Nam và Bắc bán cầu. Lần thứ nhất là vào ngày Xuân Phân, và lần thứ hai là Thu Phân. Đây chính là điểm chuyển giao sang mùa thu ở Nhật Bản.
Vì thời điểm này có sự chênh lệch tùy năm, vào mỗi đầu tháng hai hàng năm, Hội Nghị Nội Các (内閣ーないかく) sẽ dựa theo bảng lịch Rekisho-nenpyo (暦象年表) do Đài Thiên văn Quốc gia lập nên để quyết định ngày lễ Thu Phân thích hợp. Ngày Thu Phân là một ngày lễ quốc gia ở Nhật Bản, và thường diễn ra vào ngày 22 hoặc 23 tháng 9. Vào ngày này, người Nhật được nghỉ làm để có thể tham gia vào các lễ hội truyền thống hoặc hiện đại. Mặc dù lễ thường rơi vào ngày 22 hoặc 23 tháng 9, cũng sẽ có những năm điểm Thu Phân rơi vào ngày 21 hoặc 24 tháng 9.
Lịch sử của Ngày Thu Phân
Ngày Thu Phân chỉ mới trở thành quốc lễ Nhật Bản vào năm 1948, nhưng đã được kỷ niệm qua nhiều thế kỷ. Trước 1948, người ta gọi lễ này là Shuuki Koureisai (秋季皇霊祭), có nguồn gốc từ Thần đạo và Phật giáo. Sau chiến tranh, để nỗ lực tách biệt tôn giáo khỏi việc nhà nước, người ta quốc lễ hóa ngày này.
Shuuki Koureisai đã là một phần quan trọng trong đời sống nhân dân kể từ thời Minh Trị (1868-1912). Mục đích ban đầu là để tưởng nhớ các vị hoàng đế và thành viên hoàng tộc Nhật Bản quá cố. Đây cũng là thời điểm để tưởng nhớ linh hồn của những người thân đã khuất. Trong lễ hội Shuuki Koureisai cổ xưa, người dân dành phần lớn thời gian để viếng mộ tổ tiên, đền thờ Thần đạo và chùa chiền Phật giáo. Mặc dù sự kiện này đã được thay thế bằng một ngày lễ phi tôn giáo, nhiều người Nhật vẫn trân trọng và thực hiện những nghi lễ truyền thống trên.
Hoạt động trong ngày Thu Phân
https://takuhai-jubei.com/magazine/higan/
Tại Nhật Bản, những người theo truyền thống cổ xưa kỷ niệm Ngày Thu phân bằng cách thực hành nghi lễ Higan (お彼岸), một ngày lễ Phật giáo. Higan có nghĩa là “bờ bên kia”, ý chỉ “thế giới có các linh hồn của tổ tiên, những người đi trước sinh sống”.
Lễ Higan kéo dài 7 ngày, bắt đầu ba ngày trước và kết thúc ba ngày sau ngày Thu Phân. Vào dịp này, mọi người sẽ tham dự các buổi họp mặt gia đình, chăm sóc mộ phần tổ tiên và cầu nguyện tại các đền thờ. Người dân từ khắp nơi trên đất nước thường trở về quê hương để dành dịp lễ này cùng gia đình. Lý do tâm linh cho những hoạt động này bởi là bức màn ngăn cách thế giới của người sống và người đã khuất mỏng nhất vào thời điểm thu phân.
Ngoài ra, người Nhật cũng thường đi dạo quanh các công viên, hoặc đi đến các ngọn đồi và thung lũng để chiêm ngưỡng sắc lá thay đổi, người ta gọi đó là đi “săn lá đỏ”, hay Momijigari (紅葉狩り). Ở vùng nông thôn, người dân có phong tục tín ngưỡng thiên nhiên, cầu nguyện cho đất đai được mùa, ăn mừng cho mùa vụ đã qua.
https://www.seattlejapanesegarden.org/blog/2021/10/5/momiji-gari-
Bánh Ohagi – Món bánh truyền thống vào Ngày Thu Phân
Bánh Ohagi có tên gọi bắt nguồn từ hoa Hagi, một loài hoa thường nở vào mùa Thu. Người Nhật có phong tục ăn bánh Ohagi vào ngày này sau khi đã viếng mộ. Bánh được làm từ đậu đỏ và được cho là có công dụng trừ ma, nên thường sử dụng làm đồ cúng nhằm xua đuổi tà khí.
https://media.jreast.co.jp/articles/3276
Ngày Thu phân là một ngày lễ sâu sắc của Nhật Bản, với các phong tục truyền thống hướng con người nhớ đến tổ tiên, cũng như tận hưởng vẻ đẹp của thiên nhiên chuyển sang thu. Nếu có dịp đến Nhật, hãy cùng người dân địa phương tận hưởng cảnh đẹp của tiết trời mùa Thu, và đừng quên thử bánh nếp Ohagi một lần cho biết nhé.
Đừng quên theo dõi Nhật ngữ SHIN để biết thêm thật nhiều thông tin về Nhật Bản bạn nhé!
Tài liệu tham khảo
JRE Mall (2025) 秋分の日はいつ？ https://media.jreast.co.jp/articles/3276
Yamano, Y. (2021) “Momijigari, 紅葉狩り”. Seattle Japanese Garden. https://www.seattlejapanesegarden.org/blog/2021/10/5/momiji-gari-
Nobutaka, I. (n.d.) “Prewar National Holiday – Shuku-sai-jitsu.” 國學院大學. https://d-museum.kokugakuin.ac.jp/eos/detail/?id=9069
