Tại Nhật có nhiều cách tổ chức đám cưới khác nhau, từ truyền thống cho đến hiện đại. Trong đó, lễ cưới kiểu truyền thống Nhật Bản khác gì với các nước? Trang phục và nghi thức của buổi lễ như thế nào? Cùng SHIN tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây nhé!
1. NGUỒN GỐC CỦA LỄ CƯỚI
Ở Nhật, có giả thuyết cho rằng nguồn gốc của “Lễ cưới Nhật Bản” bắt nguồn từ “Izanami” và “ Izanagi”. Theo Kojiki (Cổ sự ký), trong thời kì hình thành nước Nhật, hai vị thần Izanagi và Izanami đã được cử xuống đảo Onokoro để tạo nên nước Nhật sơ khai. Hai vị thần này được xem là ‘tổ tiên’ của nhiều vị thần khác ở Nhật Bản.
Nguồn:https://www.amazon.com/Kojiki-Records-Ancient-Matters-Classics/dp/0804836752
1.1. LỄ CƯỚI THỜI NARA VÀ THỜI HEIAN
Lễ cưới đầu tiên được cho là đã bắt đầu vào thời Nara.
Đến thời Heian, xã hội lúa bấy giờ tồn tại một hệ thống cấp bậc rất chi tiết, vì vậy các gia tộc rất xem trọng việc thành đôi dựa trên giai cấp. Khi đó, lễ cưới chưa có vai trò và ý nghĩa quan trọng như hiện nay, chỉ đơn thuần là để duy trì nòi giống.
Người con trai sẽ vào nhà con gái để ở rể. Người chồng sẽ mặc trang phục đồng cấp bậc với gia đình vợ, những đứa con từ cặp đôi này sẽ mang thứ bậc của gia đình mẹ.
Tuy nhiên, nếu người con trai/ con gái có địa vị trong xã hội, họ có thể có nhiều vợ/ chồng. Đối với gia đình có địa vị thấp, họ có thể xin các gia đình có địa vị cao hơn, với mục đích nhận nuôi đứa con của mình để tăng cấp bậc xã hội.
Nguồn: http://na2ka4.blog.fc2.com/blog-entry-7247.html
1.2. LỄ CƯỚI THỜI KAMAKURA/ MUROMACHI
Vào thời đại này đã có sự thay đổi, cụ thể là việc người phụ nữ sẽ về nhà chồng sinh sống, ảnh hưởng từ việc quyền lực của người đàn ông dần tăng lên.
Địa vị không còn là tiêu chí duy nhất để xác định bạn đời, nhiều tiêu chí khác như tài sản, chính trị, quan hệ gia đình,… cũng được sử dụng để đánh giá. Từ đó, lễ cưới dần mang ý nghĩa kết nối và thỏa thuận hợp tác giữa hai gia đình một cách bình đẳng, cụ thể nhất là trong các gia đình Samurai.
Đạo Khổng có ảnh hưởng lớn trong việc kết hôn lúc bấy giờ, đặc biệt là việc kết hôn xa (không kết hôn với người trong dòng tộc). Tuy vậy, chế độ đa thê vẫn còn tồn tại trong thời đại này.
1.3. LỄ CƯỚI THỜI EDO
Đến thời Edo, lễ cưới cần phải được thông báo đến Mạc phủ Tokugawa, để tổ chức nghi thức một cách đầy đủ.
Các cặp đôi được sắp đặt trước vì nhiều lý do như chính trị hay hòa khí giữa các gia tộc với nhau. Cũng từ thời này đã xuất hiện “người mai mối”. Họ sẽ đóng vai trò người trung gian, trao đổi quà và kết nối hai gia đình.
Kết hôn tự do cũng tồn tại trong thời này, nhưng chỉ dành cho các gia đình nhỏ hoặc địa vị thấp.
1.4. LỄ CƯỚI THỜI CÔNG NGHIỆP HÓA
Trong và sau chiến tranh thế giới, người dân buộc phải sống giản dị, từ đó lễ cưới bị lược bỏ.
Mãi cho đến khi kinh tế Nhật Bản phát triển trở lại, lễ cưới mới thịnh hành quay lại và được tổ chức rộng rãi. Vào thời kì này, các gia đình từ nông thôn di cư vào thành thị, tạo nên những khu đô thị lớn.
Các cặp đôi không còn bị giới hạn bởi địa vị hay chính trị nữa, mà thay vào đó là nghề nghiệp của hai bên, tiếp tục đảm bảo sự bình đẳng giữa hai gia đình. Cũng vào thời đại này mà lễ cưới mang phong cách như ngày nay.
1.5. LỄ CƯỚI THEO THẦN ĐẠO (SHINTO)
Về nguồn gốc, nhiều nhà nghiên cứu cho rằng lễ cưới theo Thần đạo ra đời từ khoảng 500 năm trước, tức vào thời Muromachi. Lễ cưới này trước đây chỉ dành cho các gia đình theo Thần đạo.
Tuy nhiên, đến thời Meiji (thời Minh Trị) thì lễ cưới này mới trở nên phổ biến trong dân chúng. Vào thời này, lễ cưới của Thiên hoàng Taisho đã được tổ chức theo kiểu Thần đạo ở Cung điện Hoàng gia. Sau đó, một lễ cưới khác cũng được tổ chức tại đền Hibiya (đền Tokyo ngày nay) cho công chúng. Từ đó, lễ cưới dần được tổ chức tại các ngôi đền và trở nên phổ biến.
2. LỄ CƯỚI TRUYỀN THỐNG THEO THẦN ĐẠO (SHINTO)
Kế tiếp, SHIN giới thiệu cho các bạn Lễ cưới truyền thống theo Thần đạo (hay còn gọi là Shinto), là một trong những kiểu lễ cưới rất được ưa chuộng ở Nhật hiện nay. Lễ cưới được diễn ra theo:
2.1. Về hình thức:
– Lễ cưới theo Thần đạo thường được tổ chức tại đền hoặc miếu, nơi cặp đôi cùng với gia đình và bạn bè sẽ tham gia vào các nghi lễ tôn thờ thần linh.
– Có sự tham gia của mục sư của Thần đạo, người sẽ thực hiện các nghi thức.
– Hai họ tổ chức lễ rước dâu từ nhà gái sang nhà trai trước ngày cưới.
– Các vị khách quan trọng được bố trí ngồi gần vị trí của cô dâu và chú rể.
– Một số đền thờ tổ chức lễ cưới theo Thần đạo như: Meiji Jingu, Tsurugaoka Hachimangu, Kamigamo.
2.2. Về cách thức:
– Lựa chọn ngày cưới:
• Ngày cưới thường được chọn dựa trên lịch phong thủy và nguyên tắc tín ngưỡng. Các cặp đôi có thể mời thầy phong thủy để xem ngày cưới phù hợp dựa trên các yếu tố như can chi và tuổi,…
• Một trong những ngày phổ biến được lựa chọn cho đám cưới là ngày “Rokunohana”, là ngày thứ 6 của tháng 7 theo lịch âm.
– Lựa chọn trang phục:
• Cô dâu: thường mặc Kimono trắng truyền thống, còn gọi là Shiromuku, tượng trưng cho sự trong trắng và tinh khiết. Ngoài ra, Shiromuku còn thể hiện sự sẵn sàng và chấp nhận các quy tắc của gia đình chồng sau khi cưới. Trên đầu cô dâu đội một chiếc mũ trùm đầu màu trắng được gọi là Wataboshi, để che đầu và mặt của cô dâu.
Dưới Wataboshi là bộ tóc giả và phụ kiện bằng vải trông gần giống như một chiếc mũ thời trang. Nó được gọi là Tsunokakushi, có nghĩa là “giấu sừng”. Chiếc mũ đội đầu được cho là để giấu đi “những chiếc sừng”, tượng trưng cho những cảm xúc ích kỷ như kiêu căng hay ghen tuông, để cô dâu dịu dàng và tử tế với chồng tương lai.
• Chú rể: So với cô dâu, thì chú rể có phần đơn giản hơn. Chú rể sẽ mặc Kimono màu đen được gọi là Montsuki, áo khoác Haori và mặc quần sọc dài Hakama. Toàn bộ quần áo chỉ có hai màu đen và xám, nhờ vậy mà sẽ làm nổi bật cô dâu.
– Nghi lễ tại đền Shintou và miếu Shintou:
Đối với một đám cưới Thần đạo truyền thống, cặp đôi và người dự tiệc cưới sẽ đến một ngôi đền, nơi thầy tu sẽ cử hành nghi lễ cưới. Thầy tu sẽ gửi lời cầu nguyện đến các vị thần, cặp đôi được thanh tẩy, và cô dâu chú rể cùng nhau thề ước luôn tin tưởng và bên nhau đến cuối đời.
• 参進の儀(Sanshin Nogi): Đầu tiên cặp đôi sẽ đi qua sân đền vào phòng chờ hiện diện trước thần linh. Đi theo họ là các thần chủ và các vũ nữ dưới một chiếc ô màu đỏ. Giai điệu trang trọng của gagaku tạo nên bầu không khí trang nghiêm. Mọi người sẽ đi về phía ngôi đền qua cổng Zuisinmon.
Nguồn: https://kamigamojinja-wedding.info/eng/
• 拝殿着座(Haiden chakuza): Sau khi mọi người ngồi xuống, cô dâu và chú rể ngồi trước mặt thần linh. Cô dâu ngồi bên trái và chú rể bên phải.
Nguồn: https://nihon-kekkon.com/couple/id41345/
• 修祓(Shupatsu): Nghi thức thanh tẩy của thần chủ thực hiện với cặp đôi, xóa bỏ những tội lỗi của họ trong cuộc sống.
Nguồn: https://ameblo.jp/tsubakikaikan/entry-12804524530.html
• 斎主一拝(Saishu ichirei): Tất cả cúi đầu trước thần linh.
Nguồn: https://brightblue.jp/news/4875/
• 献饌(Kensen): Thần chủ đưa cho cặp đôi một lễ vật để dâng lên các vị thần.
Nguồn: https://yamagata-suwa.jp/shinto-wedding.html
• 祝詞奏上(Norito soujo): Thần chủ sẽ đọc “Norito” trước thần linh. Đây là bài văn khẳng định cô dâu chú rể sẽ kết hôn và hạnh phúc cả đời.
Nguồn: https://yamagata-suwa.jp/shinto-wedding.html
• 三々九度(San san Kudo): Đây là một nghi lễ quan trọng trong đám cưới Thần đạo. Trong nghi lễ này, cặp đôi và các người tham dự nghi lễ thực hiện việc uống từ ba chén sake khác nhau, biểu trưng cho các giai đoạn của cuộc sống: quá khứ, hiện tại và tương lai. Trong đó:
– Chén thứ nhất: Uống để tôn thờ thần linh.
– Chén thứ hai: Uống để thể hiện lòng chân thành và sự thật trong mối quan hệ.
– Chén thứ ba: Uống để thể hiện niềm hạnh phúc và gắn kết của cặp đôi. Họ sẽ uống rượu sake từ cùng một cốc để trao lời thề nguyện. Cô dâu uống trước chú rể.
Nguồn: https://www.bienveil.com/sanjou/blog/5967/
• 誓詞奉読(Seizi houdoku): Chú rể hoặc cô dâu (đôi khi cả hai) nói lời thề trước thần linh. Sau đó, các vũ nữ sẽ múa để xin thần ban phước cho cặp đôi và gia đình họ.
Nguồn: https://yamagata-hanayome.jp/ceremony.html
• 玉串拝礼(Tamagushi hairei): Cặp đôi còn dâng một cành Tamagushi trước khi cúi đầu hai lần, vỗ tay hai lần và cúi đầu lần nữa để tỏ lòng biết ơn với các vị thần.
Nguồn: https://nihon-kekkon.com/couple/id34722/
• 親族盃の儀(Shinzoku sakazuki no gi): Các thành viên trong gia đình uống sake để thắt chặt tình thân. Thời xưa, họ uống chung một chén. Tuy nhiên, bây giờ mỗi người có một chén riêng và chỉ cần uống cùng một lúc.
Nguồn: https://yamagata-suwa.jp/shinto-wedding.html
• 撤饌(Tessen): là một nghi thức quan trọng trong đám cưới Nhật Bản. Nó tượng trưng cho sự kết nối của cặp đôi với thần linh khi lễ vật được dâng lên thần linh.
Nguồn: https://yamagata-suwa.jp/shinto-wedding.html
– Sau khi thực hiện các nghi lễ tại đền thờ và miếu:
• ⼆次会(Nijikai): Sau nghi lễ, cô dâu và chú rể sẽ thay quần áo và gặp nhau tại 1 phòng tatami nhỏ để dùng bữa ăn truyền thống với gia đình 2 bên. Sau đó, cặp đôi gửi lời cảm ơn kèm quà tặng đến các khách mời đã tham dự buổi Nijikai.
• Ý nghĩa: Đám cưới truyền thống ở Nhật Bản là sự kết hợp hoàn hảo giữa các nghi lễ tôn thờ thần linh và việc bảo tồn truyền thống văn hóa Nhật Bản.
• Quà cưới:
Khách mời thường tặng quà cưới (Hikidemono) cho cặp đôi. Quà cưới thường được đặt trong hộp quà đặc biệt được gọi là Oshugi bukuro.
Nguồn:https://www.totalhousetth.com/products/ishida-%E7%AD%B7%E5%AD%90%E5%A5%97%E8%A3%9D63168-6
Một số lưu ý cần tránh khi đưa tiền mừng cưới cho các cặp đôi:
– Tránh chọn số tiền chẵn (hoặc số có thể chia hết vì điều này thể hiện sự chia cắt lứa đôi).
– Tránh số 4 và 9 vì theo quan điểm người Nhật đó là những con số không may mắn.
– Tiền mừng cưới cũng tùy vào trường hợp mà có sự khác biệt:
1 man: không đến tham dự được hoặc người mừng là người <18 tuổi;
3 man: bạn bè, đồng nghiệp, người quen;
5 – 10 man: có mối quan hệ là anh chị em ruột, họ hàng hoặc các mối quan hệ vô cùng thân thiết.
Nguồn: https://news.nicovideo.jp/watch/nw7541208
3. CÁC LỄ CƯỚI TRUYỀN THỐNG KHÁC
Ngoài lễ cưới truyền thống như trên, Nhật Bản còn có lễ cưới theo Phật giáo. Lễ cưới theo Thần đạo và lễ cưới theo Phật giáo khác nhau rất ít, hầu như là giống nhau ở phần nghi thức.
Lễ cưới giống phương Tây cũng được tổ chức ở Nhật vì nghi thức đơn giản hơn rất nhiều nên được các gia đình yêu thích sự tối giản chọn để tổ chức.
Đừng quên theo dõi Nhật ngữ SHIN để biết thêm thật nhiều thông tin về Nhật Bản bạn nhé!
TÀI LIỆU THAM KHẢO
https://www.3-ji.jp/wedding-when/
https://www.asakusajinja.jp/shinzen/yurai/
https://shinyusha.or.jp/column/2022-04-15/
http://www.meijiseitoku.org/pdf/f30-1.pdf
https://wakon-style.jp/iroha/6773/
http://meijiseitoku.org/pdf/f43-8.pdf
————————————–
TRUNG TÂM NHẬT NGỮ SHIN
Hotline: 0799 666 493
Website: shinvietnam.com
Facebook: Nhật ngữ SHIN
Cơ sở 1: 285/2 Cách Mạng Tháng Tám, phường Hoà Hưng, Thành phố Hồ Chí Minh
Cơ sở 2: 35 Khánh Hội, phường Vĩnh Hội, Thành phố Hồ Chí Minh