Thứ Tư, 09 Tháng Tám 2023 / Published in Tin tức

Khám phá cùng SHIN: Ukiyo-e – Tranh Phù thế Nhật Bản

Nếu bạn là một người đam mê văn hóa Nhật Bản, hoặc tìm hiểu về xứ sở Phù Tang thì ắt hẳn rằng không thể nào không biết đến những tác phẩm tranh Phù Thế hay còn gọi là Ukiyo-e. Nhưng có bao giờ bạn thắc mắc rằng liệu Ukiyo-e xuất hiện vào thời đại nào, có lịch sử phát triển như thế nào không? Để tìm hiểu kỹ hơn thì hôm nay chúng ta sẽ đi tìm hiểu về Ukiyo-e cùng SHIN nhé!

1. Ukiyo- e là gì?

…….Ukiyo-e (浮世絵) là một trường phái hội họa phát triển mạnh mẽ từ thế kỷ XVII tới thế kỷ XIX tại Nhật Bản. Các nghệ sĩ thể loại hội họa này sản xuất các bản in và tranh in mộc bản của các đối tượng như những thiếu nữ đẹp; diễn viên kabuki và đô vật sumo; các cảnh trích từ những câu chuyện lịch sử và dân gian; cảnh đẹp du ngoạn và phong cảnh khắp nơi; thực vật và động vật; và kể cả nội dung khiêu dâm.

…….Thuật ngữ ukiyo-e (浮世絵) dịch ra có nghĩa là “những bức tranh của thế giới hư ảo”.

Bijin-ga (美人画)

2. Lịch sử của Ukiyo- e

• Thời kỳ đầu Edo (1603-1680)

…….Người ta nói rằng Ukiyo-e bắt đầu được vẽ vào khoảng năm 1670.

…….Người sáng lập ra Ukiyo-e là Iwasa Matabee (岩佐又兵衛), một họa sĩ chính thức của gia tộc Echizen, là con trai của Murashige Araki, một chỉ huy quân sự trong thời Sengoku. Ông theo học ở trường Tosa và Kano, và được cho là đã vẽ Ukiyo-e bằng những bức vẽ nguyên bản.

…….Mặt khác, Hishikawa Moronobu (菱川師宣) được cho là người sáng lập ra nghề in khắc gỗ. Hishikawa Moronobu được cho là người đã làm cho phiên bản minh họa này độc lập như một bức tranh duy nhất (bản in khắc gỗ Ukiyo-e).

• Thời kỳ giữa Edo (1681- 1780)

…….Từ khoảng năm 1688 (năm đầu tiên của thời đại Genroku), kỹ thuật thêm 2-3 màu bằng tay vào Sumizuri-e (墨摺絵) đã ra đời. Chúng là Tan-e (丹絵), sử dụng màu đỏ (sắc tố đỏ được sản xuất ở vùng Bengal của Ấn Độ), và Beni-e (紅絵), sử dụng màu đỏ từ Hoa Rum. Tuy nhiên, việc sơn từng tấm bằng tay rất mất thời gian và công sức, khó hoàn thiện như ý và độ bền không cao.

…….Khoảng năm 1716, tranh sơn mài trong đó bột màu được trộn với sơn mài bắt đầu xuất hiện. Vào khoảng năm 1745, Benisuri-e (紅摺絵) xuất hiện, trong đó các tấm màu được chạm khắc để mỗi màu được sử dụng và chồng lên nhau trên bảng Sumi-zuri-ban.

…….Cuối cùng, vào năm 1765, chiếc Nishiki-e (錦絵) in khắc gỗ màu do Suzuki Harunobu bắt đầu ra đời. Nishiki-e này đã làm cho Ukiyo-e trở nên rất nổi tiếng, và nhiều họa sĩ tài giỏi như Kiyonaga Torii, Shunsho Katsukawa, Shunei Katsukawa, Utamaro Kitagawa và Sharaku Toshusai là một trong những nghệ sĩ Ukiyo-e hoạt động vào giữa thời kỳ Edo.

• Thời kỳ cuối Edo ( 1781- 1867)

…….Vào nửa sau của thời kỳ Edo, trường phái Utagawa (歌川派) phát triển mạnh mẽ, chẳng hạn như “Utagawa Toyokuni” dành cho các nghệ sĩ diễn viên, “Utagawa Kunisada” cho phụ nữ xinh đẹp và “Utagawa Kuniyoshi” cho các võ sĩ.

…….Từ khoảng năm 1781, bắt đầu xuất hiện Tsuzukie (続絵), Tsuzuki- e là nhiều bức tranh được ghép lại với nhau để tạo thành một bức tranh duy nhất.

…….Ngoài ra, do vấn đề về kỹ thuật nên không thể sản xuất bức tranh lớn ngay từ đầu. Vào thời điểm đó, rất khó để làm một tờ giấy lớn, và người ta nói rằng cả thợ khắc và thợ in chia bản in thành hai hoặc ba tờ vì bức tranh càng lớn thì càng khó.

• Thời kỳ đầu Minh Trị (1868-1895)

…….Vào thời kỳ Minh Trị, thời đại của Samurai kết thúc và cuộc Duy tân Minh Trị diễn ra. Năm 1859, khi cảng Yokohama được khai trương, các bản in Ukiyo-e bắt đầu mô tả các thành phố phương Tây. Đó là “Kaikae” (開化絵) hoặc “Yokohamae” (横浜絵).

…….Người nước ngoài, hay là những người mặc quần áo nước ngoài, tàu hơi nước và ô tô được mô tả trong các bức tranh kỳ lạ, ngay lập tức chiếm được cảm tình của thế giới.

…….Các nghệ sĩ nổi tiếng dòng “Kaikae” (開化絵) là Utagawa Hiroshige, Yoshu Chikanobu và Utagawa Yoshitora .

…….Năm 1870, Nhật báo đầu tiên của Nhật Bản, Yokohama Mainichi Shimbun (横浜毎日新聞), được xuất bản. Đây là một tờ báo khó đọc với toàn chữ Kanji và không được phủ cách đọc furigana, nhằm nhắm đến người tri thức. “Nishiki-e Shinbun” trở thành hình ảnh dễ hiểu trong tờ báo này.

…….Tuy nhiên, để vẽ một bức tranh tốn khá nhiều thời gian, nên không thể theo kịp tốc độ thông tin báo chí. Vào những năm 1890, nhiếp ảnh trở nên phổ biến, vì vậy Ukiyo-e khoảng 1907 đã hoàn toàn suy giảm.

• Thời kỳ Taisho đến đầu thời kỳ Showa (1912-1939)

…….Ukiyo-e đã từng suy thoáii vào thời Minh Trị, nhưng đã có phong trào phục hưng từ thời Taisho đến đầu thời đại Showa, và nhiều bản in đã được sản xuất.

…….Những người đóng vai trò tích cực trong việc phục hưng là “Kobayashi Kiyochika”, “Yoshida Hiroshi”, “Kawase Hasui” và “Munakata Shiko”.

…….Đặc biệt, Kawase Hasui đã xuất bản “bản in mới” và thu hút được nhiều sự chú ý.

Diễn viên kabuki (役者浮世絵)

3. Chủ đề và thể loại

• Bijin-ga (美人画)

……Là bức tranh miêu tả ngoại hình của một người phụ nữ xinh đẹp. Nó được vẽ từ đầu thời Edo đến cuối thời Edo. Ban đầu, người mẫu là gái mại dâm ở các khu đèn đỏ.

……Ukiyo-e được phát triển ở Edo, vì vậy hầu hết các nghệ sĩ Ukiyo-e đều miêu tả những cô gái điếm Yoshiwara. Khi đó, điều kiện để có một người đẹp là phải có khuôn mặt gầy và đôi mắt dài và hẹp. Hình ảnh những người phụ nữ xinh đẹp mặc kimono tối tân, làm tóc và trang điểm được mua nhiều như các tạp chí thời trang ngày nay và trở nên phổ biến.

……Ngoài ra, vẻ đẹp được miêu tả trong bức tranh không phải là nụ cười, mà được đặc trưng bởi một cái gì đó nhuốm màu sầu muộn. Sau đó, không chỉ gái mại dâm, mà còn có các geisha, các cô gái từ các quán trà nổi tiếng trong thị trấn, và vợ của các họa sĩ cũng được miêu tả.

• Diễn viên kabuki (役者浮世絵)

……Bức tranh Diễn viên kabuki (役者浮世絵) là một bức tranh mô tả các diễn viên Kabuki trên sân khấu, các diễn viên nổi tiếng sẽ được các họa sĩ nổi tiếng vẽ.

……Trong thời kỳ Edo, đi xem kịch Kabuki được coi là một bộ môn giải trí. Những người đi xem vở kịch đã mua tranh in ukiyo-e của các diễn viên làm quà lưu niệm. Nó dần trở nên rất phổ biến do hiệu ứng gắn kết của người hâm mộ diễn viên và người hâm mộ nghệ sĩ.

• Tranh phong cảnh (風景画)

……Tranh phong cảnh (風景画) là một bức tranh ukiyo-e lấy chủ đề là phong cảnh. Có hai phong cách: Meisho-e (名所絵), mô tả phong cảnh của một vùng đất cụ thể và cuộc sống của người dân, và Dochu-e (道中絵), mô tả phong cảnh và phong tục trên đường đi.